Jak starać się o świadczenie przedemerytalne z ZUS

Patrycja Wacławska

Obecnie na świadczeniu przedemerytalnym jest ponad 171 tys. osób (!), podczas gdy w grudniu 2009 roku było to niespełna 67 tys. Polaków.

Obecnie na świadczeniu przedemerytalnym jest ponad 171 tys. osób (!), podczas gdy w grudniu 2009 roku było to niespełna 67 tys. Polaków.

Też chciałbyś z niego skorzystać? Pamiętaj, że nie wystarczy sama chęć przejścia na świadczenie przedemerytalne. Prawo do niego może nabyć jedynie osoba, która spełni wszystkie warunki opisane w ustawie z 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku poz. 170 z późniejszymi zmianami). Warunki te wiążą się z przyczyną rozwiązania stosunku pracy (bądź też utraty innego źródła utrzymania), wiekiem, stażem oraz rodzajem ostatniego źródła utrzymania i okresem korzystania z tego źródła. Należy także wiedzieć, że ze świadczenia można korzystać dopiero po upływie półrocznego okresu karencji.
Oto szczegóły:

Przypadek pierwszy
Świadczenie zostanie przyznane osobom, które ostatnio minimum przez 6 miesięcy były zatrudnione w ramach stosunku pracy lub stosunku służbowego i straciły zatrudnienie w wyniku likwidacji zakładu pracy bądź z powodu niewypłacalności pracodawcy. Wymagany w tej sytuacji wiek to 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn. Minimalny staż wynosi 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przypadek drugi
Osoby, które ostatnio przez co najmniej 6 miesięcy były zatrudnione w ramach stosunku pracy bądź stosunku służbowego i straciły zatrudnienie w wyniku likwidacji zakładu pracy lub z powodu niewypłacalności pracodawcy, mają szansę przejść na świadczenie niezależnie od wieku. Dotyczy to kobiet, które mają nie mniej niż 34 lata stażu i mężczyzn ze stażem nie krótszym niż 39 lat. Staż pracy liczy się tu do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego.

Przypadek trzeci
Osobom zwolnionym z przyczyn dotyczących zakładu pracy, które mają 30-letni staż pracy (kobieta) lub 35-letni staż (mężczyzna), świadczenie może być przyznane pod warunkiem, że mają ukończony 55. rok życia (kobieta) bądź 60. rok życia (mężczyzna). Dodatkowym wymogiem jest to, by osoby takie przez co najmniej 6 ostatnich miesięcy przed utratą źródła utrzymania, były zatrudnione w ramach stosunku pracy lub stosunku służbowego.

Przypadek czwarty
Osoby zatrudnione ostatnio nie krócej niż przez 6 miesięcy w ramach stosunku pracy, które zostały zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy, mogą dostać świadczenie niezależnie od wieku, jeśli mają co najmniej 35-letni staż pracy w przypadku kobiet lub 40-letni w przypadku mężczyzn.

Przypadek piąty
Świadczenie może zostać przyznane tym, którzy ostatnio przez co najmniej 24 miesiące bez przerwy prowadzili własną działalność gospodarczą, a dodatkowo spełniają wymogi związane z wiekiem i stażem. W przypadku kobiet wymagany wiek wynosi 56 lat, a staż – 20 lat. Od mężczyzn przepisy wymagają ukończenia 61. roku życia i 25 lat stażu. Wymaga się także, aby przyczyną utraty źródła dochodów z prowadzenia własnej działalności gospodarczej było ogłoszenie upadłości.

Przypadek szósty
Świadczenie przedemerytalne może otrzymać osoba, która ostatnio przez minimum 5 lat bez przerwy pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy, po czym utraciła do niej prawo. Pierwszym warunkiem jest legitymowanie się w dniu utraty prawa do renty odpowiednim wiekiem i stażem. Wiek to 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Wymagany staż wynosi odpowiednio 20 i 25 lat. Drugi warunek związany jest z zarejestrowaniem się w powiatowym urzędzie pracy. Były rencista ma szansę na świadczenie przedemerytalne, jeśli zarejestruje się w ciągu 30 dni od dnia utraty renty.

Przypadek siódmy
Świadczenie należy się też osobie, która zarejestrowała się w powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Warunkiem jest, by wymienione świadczenia były pobierane przez co najmniej 365 dni, a utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą sprawowana była opieka. Kolejny warunek wiąże się z wiekiem i stażem ubezpieczeniowym osoby chcącej otrzymać świadczenie przedemerytalne. Liczy się je do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. Wynoszą one: 55 lat życia i 20 lat stażu dla kobiet, 60 lat życia i 25 lat stażu dla mężczyzn.

***

Należy wiedzieć, że świadczenie przedemerytalne nie będzie wypłacane bezpośrednio po utracie pracy, prawa do renty bądź po doprowadzeniu do końca procedury upadłościowej przedsiębiorstwa. Zgodnie z przepisami, rozpoczęcie wypłat poprzedza półroczna karencja. W jej trakcie należy być zarejestrowanym jako bezrobotny w powiatowym urzędzie pracy i pobierać zasiłek dla bezrobotnych. Dopiero po upływie tego okresu można złożyć w ZUS wniosek o świadczenie przedemerytalne.
Świadczenie nie zostanie przyznane osobom, które:

• w trakcie pobierania zasiłku dla bezrobotnych odmówiły bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji zatrudnienia (a także innej pracy zarobkowej) lub udziału w pracach interwencyjnych albo robotach publicznych,
• przez pół roku pobierały zasiłek dla bezrobotnych, ale po upływie tego okresu straciły status bezrobotnego (na przykład znalazły zatrudnienie).

Po 180 dniach od zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy, wystawiony zostanie dokument poświadczający, jak długo osoba zainteresowana skorzystaniem ze świadczenia przedemerytalnego korzystała z zasiłku dla bezrobotnych.

Od daty wystawienia tego dokumentu zaczyna się liczyć 30-dniowy termin, w którym trzeba wystąpić do ZUS z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne. Wyjątek związany z terminem wystąpienia z wnioskiem dotyczy jedynie osób, które przed upływem okresu karencji zostały zatrudnione, skierowane do pracy interwencyjnej lub robót publicznych (chodzi o okresy zatrudnienia, prac i robót, które są wliczane do karencji) i wykonywały wymienione zajęcia akurat wówczas, gdy mijał półroczny okres. One na złożenie wniosku mają 14 dni od zakończenia zatrudnienia, prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Świadczenie przedemerytalne przyznawane jest na wniosek zgłoszony przez osobę ubiegającą się o to świadczenie. Wniosek ten powinien być złożony w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby, przy czym za miejsce zamieszkania uważa się miejsce ostatniego zameldowania na pobyt stały. Do wniosku muszą być dołączone odpowiednie dokumenty lub oświadczenia, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie świadczenia i pozwalające na ustalenie jego wysokości.