Cytologię rób raz w roku
Rak szyjki macicy we wczesnym stadium zwykle nie daje objawów, dlatego badania są niezbędne. Kobiety po trzydziestym roku życia powinny wykonywać cytologię raz w roku.
Rak szyjki macicy (RSM) zbiera śmiertelne żniwo. Jest drugim na świecie co do częstości rakiem, który dotyka kobiety i zarazem drugą co do częstości przyczyną zgonów, spowodowanych nowotworami wśród pań. Niestety, zarówno zmiany przedrakowe, jak i rak we wczesnym stadium nie manifestują się w widoczny sposób. Jedyne występujące objawy mogą być związane z zapaleniem szyjki macicy (cervicitis). Inne objawy, jeśli w ogóle występują, są raczej skąpe i niecharakterystyczne.
Mogą występować:
- krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu
- krwawienia po stosunku
- krwawienia międzymiesiączkowe
- bóle w okolicy krzyżowolędźwiowej
- bóle podbrzusza
- ból podczas stosunku.
Dlatego badanie cytologiczne należy wykonywać regularnie, przynajmniej raz w roku. – Nie chodzi o to, żeby wykryć wczesne zmiany nowotworowe. Najważniejsze jest wychwycenie tych stanów, które mogą potencjalnie doprowadzić do nowotworu. Mając tę wiedzę, możemy zmiany zlikwidować lub wyleczyć, a więc doprowadzić do stanu pełnego zdrowia – mówi dr n. med. Grzegorz Południewski, ginekolog położnik.
Wyniki badań cytologicznych od pewnego czasu opisywane są według nowego systemu Bethesda, który znacząco zmienił jakość odczytu cytologii. – Wprowadzono wiele pośrednich etapów rozpoznań, które do tej pory były wrzucone do jednej grupy w systemie Papanicolau i była to cytologia III i IV stopnia.
Teraz ocena jest ukierunkowana na rozpoznanie infekcji wirusowych, w tym wirusa HPV, który niesie ryzyko nowotworowe – wyjaśnia dr Południewski. – Rozpoznanie tego wirusa daje szanse na leczenie bądź usunięcie zmian i w konsekwencji zmniejszenie ryzyka nowotworowego.
Warto też zwrócić uwagę, że w systemie Bethesda ważna jest ocena preparatu. Jeżeli nie spełnia on pewnych kryteriów, to nie podlega ocenie, ponieważ nie jest wiarygodny.
Materiał pobrany do badania powinien być czysty (np. nie powinien zawierać komórek krwi) i najlepiej, aby był wykonany w pierwszej połowie cyklu. Kiedy jest czysty, jest łatwiejszy do oceny, a wynik nie będzie zafałszowany.
W skali Bethesda mamy następującą klasyfikację obrazu cytologicznego:
Neoplazja śródnabłonkowa nie kontrolowane namnażanie się komórek, które w wyniku transformacji przekształciły się w komórki nowotworowe.
Dysplazja śródnabłonkowa – nieprawidłowość w wyglądzie komórek szyjki macicy, określana również jako stan przedrakowy. Dysplazja to stopniowa przebudowa dotychczas zdrowego narządu. Określenie to dotyczy warstwy nabłonkowej szyjki macicy.
Śródnabłonek – wyściółka naczyń krwionośnych i limfatycznych, utworzona z jednej warstwy płaskich komórek.
– Zmiany typu ASC-US, a nawet CIN I, czyli małe zmiany dysplastyczne, poddaje się leczeniu zachowawczemu, bez konieczności ingerencji chirurgicznej, ponieważ są to zmiany zapalne – mówi dr Południewski. – W przypadku zmian o charakterze HSIL, czyli CIN II, CIN III musimy liczyć się z dysplazją dużego stopnia, która powinna być leczona chirurgicznie. Te zmiany wymagają dalszej, dokładnej diagnostyki.