Dieta dla malucha. Ma być właściwa - czyli jaka?
Dieta dla dziecka powinna być właściwa. Ale to znaczy: jaka? Wyjaśnia to ekspertka - specjalistka dietetyki pediatrycznej.
Jaka powinna być dieta dziecka? Na to i inne ważne pytania odpowiedziała doktor Agnieszka Kozioł-Kozakowska. Specjalizuje się w dietetyce pediatrycznej. Jest między innymi członkiem Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci i kierownikiem Pracowni Dietetyki Pediatrycznej w Klinice Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum.
Dopasuj do wieku
Sposób żywienia będzie zależał przede wszystkim od wieku dziecka - inne produkty jada niemowlę i maluch, a inne przedszkolak czy uczeń.
Zapamiętaj: w każdym wieku dieta dziecka powinna być jednak różnorodna. Tylko dobór różnych produktów daje gwarancję realizacji potrzeb w zakresie składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Jedzenie tylko kilku ulubionych produktów stwarza zagrożenie, że wystąpią niedobory pokarmowe z ich konsekwencjami w postaci objawów chorobowych.
Soki i musy są produktami o wysokiej wartości odżywczej
Pięć posiłków
Codzienna dieta dziecka ma składać się z pięciu posiłków. W każdym muszą się znaleźć, oprócz produktów będących źródłem białka, węglowodanów i tłuszczów, także warzywa i owoce. Tylko one są skondensowanym źródłem witamin i składników mineralnych. Wiadomo jednak, że nie wszystkie dzieci chętnie sięgają po surowe warzywa i owoce. Co wtedy? Wygodnym rozwiązaniem są musy owocowe w praktycznych opakowaniach, które dziecko może zjeść do drugiego śniadania w szkole czy na wycieczce.
Do codziennego jadłospisu naszej pociechy warto też włączyć sok, ktorego szklanka z powodzeniem może stanowić jedną porcję owoców lub warzyw w ciągu dnia. - Zarówno soki, jak i musy to produkty nisko przetworzone, które pod względem wartości nie odbiegają od warzyw i owoców - przypomina specjalistka. - Jak to jest możliwe, że soki i musy mają niemal takie same właściwości, co owoce i warzywa? Jest to zasługa procesu pasteryzacji, który od lat był wykorzystywany w gospodarstwach domowych do przygotowywania przetworów na zimę. Pasteryzacja zabezpiecza produkt przed psuciem, ale jednocześnie nie powoduje strat witamin. Soki i musy są więc produktami o wysokiej wartości odżywczej.
Zdrowy posiłek nie znaczy skomplikowany
Zdrowy posiłek nie musi być skomplikowany, a jego przygotowanie - zajmować wiele czasu. Pamiętajmy, że wartość odżywczą podwyższają warzywa i owoce, które dostarczają niezbędnych witamin i składników mineralnych. Gdy nie zawsze mamy czas, aby przygotowywać sałatki, wygodnym rozwiązaniem będą musy owocowe lub warzywne podawane na przykład do jednego posiłku. - Należy zwracać uwagę, czytając etykiety, czy musy nie zawierają dodanego cukru i wybierać te najbardziej naturalne - wyjaśnia ekspertka.
Dzieci powinny jeść co trzy, cztery godziny
Pamiętajmy o zupach
W jadłospisie dzieci nie powinno zabraknąć również zup warzywnych. Ten ciepły i lekkostrawny posiłek jest bombą witaminową i na długo utrzymuje uczucie sytości.
Czego unikać
Żywienie dziecka różni się od żywienia osoby dorosłej przede wszystkim ze względu na metodę przygotowania posiłków. - Posiłki dla dzieci, ze względu na ich niedojrzały jeszcze układ pokarmowy, zwłaszcza tych najmłodszych, powinny być łatwostrawne. Dlatego w diecie dzieci należy unikać potraw smażonych, zawiesistych sosów, marynat czy wyrazistych przypraw - zwraca uwagę lekarka.
Pozwól dziecku decydować, ile chce zjeść
Pamiętajmy, że porcje powinny być dostosowane do wieku dziecka - inną ilość zje dwuletnie dziecko, a inną przedszkolak czy uczeń. Należy pozwolić dziecku na decydowanie, ile chce zjeść. Rodzic natomiast powinien jednak decydować o produktach, które mają być zjedzone!
Ważna jest regularność
Dzieci powinny jeść co trzy, cztery godziny. Pamiętaj o różnorodności produktów oraz uwzględnianiu w diecie pięciu porcji warzyw i owoców, w różnej formie.
Jak wprowadzić do diety warzywa i owoce
Wiele zależy od indywidualnych upodobań dziecka. Każdy rodzic najlepiej wie, jakie produkty lubi jego maluch. Z owoców i warzyw można przyrządzać samodzielne posiłki. Mogą być dodatkiem serwowanym w postaci surówek. Jedną z porcji może być sok lub mus. Dobrze byłoby, aby owoce, soki i musy owocowe były spożywane w posiłkach, a nie stanowiły przekąski pomiędzy posiłkami! Pamiętaj, że nie ma jednego warzywa czy owocu, który zawierałby komplet niezbędnych składników, dlatego tak ważna jest różnorodność.
Jak wyrobić w dziecku właściwe nawyki
Nawyki żywieniowe kształtują się od najmłodszych lat. Już niemowlę uczy się akceptacji nowych smaków. Im więcej ich pozna, tym większa będzie możliwość urozmaicania jego diety. Rodzice powinni konsekwentnie podawać dzieciom zdrowe produkty, ale powinni również sami je spożywać, bo przykład idzie z góry. Dziecko które od najmłodszych lat jada różne potrawy, a w domu na jego talerzu goszczą warzywa z pewnością wybierze na przykład w szkolnym sklepiku produkt, który zna. Na przykład kanapkę z warzywami albo sok owocowy czy warzywny, zamiast niezdrowych przekąsek.
Najlepiej wybierać napoje warzywne i owocowe, które muszą zawierać minimum 20 proc. dodatku soku lub przecieru owocowego i/lub warzywnego
Dekalog rodzica
1. Podawaj różnorodne produkty - nawet jeśli nie zawsze dziecko będzie je chętnie jadło.
2. Zawsze dawaj do szkoły zdrowe drugie śniadanie. Koniecznie dołącz do niego dodatek warzywno - owocowy.
3. Zwracaj uwagę na właściwą ilość płynów w diecie dziecka (około 1200-1500 ml dziennie).
4. Unikaj dosalania potraw. Słodycze ogranicz do minimum.
5. Sam dawaj dobry przykład.
Sok. Nektar. Napój
To nie jest to samo! Sprawdź, co pije Twoje dziecko i co dostajesz za swoje pieniądze.
Warto wiedzieć: sklepowe półki wypełnione są różnego rodzaju sokami. Tyle tylko, że to co potocznie nim nazywamy, wcale nie musi być nim w rzeczywistości! Zanim więc zdecydujesz się na konkretny produkt, przeczytaj, co w praktyce możesz kupić.
Sok
W pełni składa się ze zdrowych, dojrzałych owoców lub warzyw , z których został wyprodukowany. Otrzymywany jest wyłącznie z produktów świeżych, schłodzonych lub mrożonych. Soki owocowe i warzywne w opakowaniach jednostkowych, np. kartoniku, nie mogą zawierać żadnych sztucznych dodatków, w tym substancji konserwujących, słodzików, barwników, sztucznych aromatów.
Do soków owocowych, pomidorowych i warzywnych 100 proc. nie wolno dodawać również żadnych cukrów.
Soki można wzbogacać w witaminy i sole mineralne. A do owocowych dodać miazgę oraz komórki miąższu, które były uprzednio oddzielone (musi to być odnotowane na etykiecie). Sok posiada barwę, smak i zapach charakterystyczny dla soku z owoców, z których jest otrzymany.
Nektar
Zawiera od 25 do 100 procent soku albo przecieru owocowego lub warzywnego - w zależności od rodzaju surowca. Otrzymywany jest przez dodanie wody i cukru (oraz np. miodu lub czasem kwasu cytrynowego) do soku lub przecieru owocowego, warzywnego.
Do nektarów nie można dodawać barwników, konserwantów czy sztucznych aromatów. Ich barwa i smak zależą więc od użytych do produkcji owoców i warzyw.
Napój owocowy i warzywny
Grupa tych napojów jest bardzo szeroka. Najlepiej wybierać napoje warzywne i owocowe, które muszą zawierać minimum 20 proc. dodatku soku lub przecieru owocowego i/lub warzywnego. Są bogate w składniki odżywcze pochodzące z owoców lub warzyw.
Do wszystkich napojów można dodawać większą niż w przypadku soków i nektarów ilość dodatków, które nadają smak, aromat, ale również mogą być dodawane w celu wzbogacenia. Jeżeli do soku dodamy na przykład przyprawy lub ich ekstrakty, to - z punktu widzenia prawa - produkt ten musi być nazwany napojem.