Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci
Na pytanie Czytelnika dotyczące spadku odpowiada Tomasz Kucharski, adwokat.
Po śmieci mojej mamy w grudniu 2015 r. okazało się, że jej oszczędności zostały w całości przekazane przez bank na rzecz mojego brata, jeszcze przed formalnym uregulowaniem spraw spadkowych. Czy jako syn zmarłej mam jakiekolwiek prawa do tej sumy pieniężnej?
Zgodnie z art. 56 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, istnieje możliwość, aby posiadacz rachunku (tutaj mama) poleciła bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej. Ta tzw. dyspozycja wkładem na wypadek śmierci nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku.
Skoro mama zmarła w grudniu 2015 r., to biorąc pod uwagę ogłoszenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, dyspozycja nie powinna przekraczać kwoty 83.279,60 zł (20 x 4.163,98 zł). Suma pieniężna wypłacona przez bank wskazanej przez posiadacza rachunku osobie nie wchodzi w skład spadku po tej osobie. Zatem nie może się pan domagać wypłaty odpowiedniej kwoty w stosunku do pana udziału w spadku. Jednakże dyspozycja wkładem na wypadek śmierci stanowi tzw. „inne przysporzenie podlegające doliczeniu do spadku”.
Jest bowiem nieodpłatną czynnością spadkodawcy, która powoduje zmniejszenie spadku i z punktu widzenia osób uprawnionych może prowadzić do takiego samego ich pokrzywdzenia, jak dokonanie darowizny. Dlatego też w związku z dokonaną przez mamę dyspozycją, będzie pan uprawniony domagać się od brata zapłaty odpowiedniej sumy tytułem zachowku.