Lata 50., czyli nasz region wybija się na... „niepodległość”

Czytaj dalej
Fot. Bronisław Bugiel
Dariusz Chajewski

Lata 50., czyli nasz region wybija się na... „niepodległość”

Dariusz Chajewski

W roku 1950 powstaje województwo zielonogórskie. Jednocześnie nie tylko naukowcy zaczynają używać przymiotnika „lubuskie”. 5 marca 1953 roku w „Gazecie Zielonogórskiej” napisano: „Przestało bić serce Wodza ludzkości Wielkiego Stalina”.

W 1950 roku zostało utworzone, z zachodniej części województwa poznańskiego i fragmentu województwa wrocławskiego, województwo zielonogórskie. Ponad 40 proc. ówczesnych mieszkańców naszego regionu stanowili przymusowi polscy wysiedleńcy z Kresów Wschodnich, pozostali pochodzili głównie z województwa poznańskiego (ponad 20 proc.). 8 lipca 1950 roku odbyła się inauguracyjna sesja Wojewódzkiej Rady Narodowej, której przewodziła Leokadia Żmudzińska. Udział w niej wziął wicepremier Aleksander Zawadzki. Nawiasem mówiąc w 1955 r. stwierdzono, że względy historyczne i praktyczne zadecydowały, że 14 powiatom nadano oficjalnie nazwę Ziemi Lubuskiej, która dotyczy części obszaru tzw. Ziem Odzyskanych, która w 1945 r. została wcielona do województwa poznańskiego, a w 1950 r. prawie w całości należała do pierwszego województwa zielonogórskiego. To powiaty - gorzowski, strzelecki, trzcianecki, pilski, sulęciński, sulęciński, słubicki, międzyrzecki, sulechowsko-świebodziński, babimojski (włączony do wolsztyń¬skiego), gubiński, krośnieński, zielonogórski, wschowski...

Rok 1952. Gdy ukazuje się pierwszy numer „Gazety Lubuskiej” nadal żywe są wojenne reminiscencje. Przecież dopiero w tym roku w więzieniu mokotowskim został stracony były gauleiter gdańskiego NSDAP i zbrodniarz nazistowski Albert Forster. Z drugiej strony 3 maja została nadana pierwsza audycja Radia Wolna Europa z Monachium w języku polskim. Nie jest lekko. Z jednej strony „Gazeta Zielonogórska” donosi o kolejnych sukcesach. Z drugiej wprowadzono reglamentację cukru i słodyczy, dopuszczając jednocześnie wolną sprzedaż cukru po tzw. cenach komercyjnych. 22 lipca uchwalono tzw. stalinowską konstytucję. Przyjęto m.in. nową nazwę państwa PRL, zniesiono urząd prezydenta, zastąpiony Radą Państwa. Po raz pierwszy w historii oficjalnie, ustanowiono Warszawę stolicą Polski. 25 października – o godz. 19:00 doświadczalna stacja telewizyjna Instytutu Łączności nadała w Warszawie pierwszy 30-minutowy program telewizyjny. A na świecie? Na tron brytyjski wstąpiła Elżbieta II, zakończyła się amerykańska okupacja Japonii, eksplodowała pierwsza amerykańska bomba wodorowa na atolu Enewetak, a w Long Beach w Kalifornii odbył się pierwszy konkurs Miss Universe.

4 marca 1953 roku w „Gazecie Zielonogórskiej” ukazuje się komunikat o chorobie Józefa Stalina. Następnego dnia gazeta jest „na czarno” i artykuł „Przestało bić serce Wodza ludzkości Wielkiego Stalina”.

Pierwsza połowa tej dekady stoi pod znakiem planu sześcioletniego, którego priorytetem było zwiększenie inwestycji i polityka intensywnej industrializacji kraju na wzór radziecki, w tym przede wszystkim rozwój przemysłu ciężkiego i metalowego.

Sztandarową budową realizowaną w ramach planu sześcioletniego był kombinat metalurgiczny w Nowej Hucie. Wówczas także powstał KGHM. Według planu wzrost przemysłu miał wynieść 85 - 95 proc., a rolnictwa 35-45proc. W Lubuskiem rozbierano kolejne wsie i miasta, a materiał budowlany wędrował do Polski centralnej – oficjalnie mówiono, że to na odbudowę stolicy.

Podpisanie w 1950 roku pokojowego układu z Niemiecką Republiką Demokratyczną miało rozwiać wszelkie wątpliwości co do przyszłości tzw. ziem odzyskanych. Jednak nie wpłynęło to specjalnie na wzrost poczucia bezpieczeństwa Lubuszan. Panował nastrój niepewności. Tymczasem władza zmienia się jak w kalejdoskopie. Józef Cyrankiewicz premierem, Bolesław Bierut umiera w Moskwie, na szczycie władzy pojawia się Władysław Gomułka. Rozwiązano Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, utworzono Układ Warszawski, ale w 1956 roku mamy Poznański Czerwiec zwany także powstaniem poznańskim, pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne... W październiku 1956 roku przewodniczącym prezydium WRN został wybrany Jan Lembas. Stało się to, gdy podczas sesji rozliczano okres kultu jednostki. Gdy zastanawiano się nad kandydaturą, przyszedł telegram z Nowej Soli: „Teren zgłasza na stanowisko przewodniczącego tow. Jana Lembasa”.

W 1951 roku zainaugurował działalność Miejski Teatr Zielonogórski, od 1964 Teatr Lubuski. W 1956 rusza Zielonogórska Orkiestra Symfoniczna przekształcona później w Filharmonię Zielonogórską. W 1957, podczas obrad I Sejmiku Kultury Ziemi Lubuskiej, utworzono Lubuskie Towarzystwo Kultury, powstaje Studium Nauczycielskie. 4 lipca 1958 roku dekretem papieża Piusa XII wikariuszem generalnym został biskup Wilhelm Pluta.

Dariusz Chajewski

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.