Dariusz Chajewski

Lata 70. Miał być dobrobyt, a jak się skończyło wszyscy wiemy...

25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie Fot. Tomasz Gawałkiewicz 25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie
Dariusz Chajewski

Lata70. rozpoczynają oczywiście wydarzenia grudniowe. Ogłoszenie podwyżek, wiece protestacyjne, demonstracje i strajki robotnicze, wojsko strzelające do robotników. W czerwcu 1975 roku kolejna reforma administracyjna...

Bezpośrednią przyczyną strajków i demonstracji w grudniu 1970 roku była wprowadzona 12 grudnia podwyżka cen detalicznych mięsa, przetworów mięsnych oraz innych artykułów spożywczych. Decyzję w tej sprawie podjęto 30 listopada 1970 na posiedzeniu Biura Politycznego KC PZPR. Od 8 grudnia w Ministerstwie Obrony Narodowej i Ministerstwie Spraw Wewnętrznych rozpoczęto przygotowania w ramach „ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego”, a 11 grudnia jednostki MSW zostały postawione w stan pełnej gotowości. 12 grudnia wieczorem za pośrednictwem radia poinformowano społeczeństwo o podwyżkach cen żywności głównych artykułów, średnio o 23 proc. Społeczeństwo zareagowało protestem. Zbierano się na wiecach, domagając się od władz cofnięcia podwyżki, uregulowania systemu płac (w szczególności zasad naliczania premii) i wreszcie odsunięcia od władzy odpowiedzialnych za podwyżkę (m.in. Władysława Gomułki, Józefa Cyrankiewicza i Stanisława Kociołka). Leje się krew. Ginie zielonogórzanin Zbyszek Godlewski. Stał się symbolem ofiar Grudnia ‘70 i to o jego śmierci mówi Ballada o Janku Wiśniewskim.

25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie
Tomasz Gawałkiewicz Pojawiaja się samochodowe giełdy, to jeden z powiewów wolności. Już wkrótce na drogach pojawią się „maluchy”

Miejsce Władysława Gomułki zajmuje Edward Gierek. To podczas jego spotkania ze stoczniowcami w Gdańsku 25 stycznia 1971 roku padły pamiętne słowa: Pomożecie?! To czas propagandy sukcesu i zaciągania kredytów konsumpcyjnych i inwestycyjnych w bankach światowych, rozwój budownictwa, infrastruktury, kultury, motoryzacji, telewizji oraz otwarta polityka zagraniczna, poprawa standardów życia. Oczywiście zestawiając z poprzednią epoką. Ale i tak mamy Czerwiec 1976 – falę strajków i protestów, do których doszło pod koniec czerwca 1976, po ogłoszeniu przez rząd Piotra Jaroszewicza wprowadzenia drastycznych podwyżek cen urzędowych na niektóre artykuły konsumpcyjne. Podwyżki miały sięgnąć 70 proc.

25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie
Tomasz Gawałkiewicz 25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie

W Lubuskiem rocznica goni rocznicę. Najpierw 30-lecie powrotu do macierzy, a później 25. rocznica podpisania układu o nienaruszalności granicy na Nysie Łużyckiej i Odrze. Prawdziwą rewolucją okazało się otwarcie granicy zachodniej dla masowego ruchu turystycznego. Łącznie w latach 1972-1979 polscy i niemieccy obywatele przekroczyli granicę ponad 100 mln razy. Duży napływ niemieckich turystów do polskich regionów pogranicza przyczynił się do ich rozwoju i wymusił nowe inwestycje–wiele dróg zostało w tym okresie oświetlonych, wiele budynków odremontowano. Miasta graniczne rozpoczęły intensywną współpracę, a Frankfurt nad Odrą i Zielona Góra oraz Görlitz i Zgorzelec podpisały umowy partnerskie. W tym też czasie uczyliśmy się wykorzystywać bliskość granicy. Pojawiły się znane nam z lat 90. tzw. mrówki. Rychło ogołociliśmy naszego zachodniego sąsiada z butów, papieru toaletowego, przypraw... W tym czasie reszta Polski zazdrości nam, że mamy tak blisko do NRD, a raczej do butów i garnków do soków.

25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie
Tomasz Gawałkiewicz Wiec w Głogowie. Na transparencie kluczowe hasło lat 70., czyli odpowiedź na pytanie: „Pomożecie?”. I Polacy pomagali. Do pewnego momentu

W latach 70. W Gorzowie powstały pierwsze publiczne placówki szkolnictwa wyższego, a w 1979 roku urodziła się 100-tysięczna gorzowianka. 19 lipca 1975 roku odsłonięto Pomnik Polsko – Radzieckiego Braterstwa Broni.

25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie
Tomasz Gawałkiewicz A w Łagowie pokazywały się gwiazdy. Tutaj Czesław Niemen

W czerwcu 1975 roku kolejna reforma administracyjna, która tym razem dzieli region na dwa województwa-zielonogórskie i gorzowskie. Była to próba zerwania więzi regionalnej i głębszego podporządkowania centrali. Pod koniec tej dekady, przede wszystkim w środowisku naukowym, pojawia się krytyka władz. W 1976 powstał Komitet Obrony Robotników, a w 1978 roku Karol Wojtyła stał się Janem Pawłem II. To nie mogło się władzy podobać, zwłaszcza że głoszone przez nowego papieża nauki walnie przyczyniły się do późniejszych transformacji ustrojowych w europejskich państwach bloku wschodniego. W 1979 Jan Paweł II przyjeżdża z pierwszą pielgrzymką do Polski... A z wydarzeń lżejszego kalibru? W 1974 polscy piłkarze zdobywają brązowy medal mistrzostw świata, a mały fiat zwany pieszczotliwie „maluchem” podbija polskie drogi.

25. urodziny „Gazeta Lubuska” obchodziła hucznie
Tomasz Gawałkiewicz Gazeta systematycznie informowała o gospodarskich wizytach w Lubuskiem komunistycznych VIP-ów

Wiele działo się także na świecie. Rewolucja goździków w Portugalii oraz obalenie reżimu junty czarnych pułkowników w Grecji (1974), zakończenie wojny w Wietnamie; śmierć gen. Francisco Franco (1975) i Mao Zedonga (1976), interwencja ZSRR w Afganistanie i zbrodnie Pol Pota w Kambodży (1979). No tak, a w 1977 roku umiera Elvis Presley.

Dariusz Chajewski

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.