Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa

Czytaj dalej
Fot. Tomasz Gawałkiewicz
Dariusz Chajewski

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa

Dariusz Chajewski

W regionie walczymy z powodzią tysiąclecia i o utrzymanie województwa oraz gościmy Jana Pawła II. Rodzi się nowa Europa - zjednoczenie Niemiec, rozpad Czechosłowacji i Jugosławii, powstanie Unii Europejskiej.

Ta dekada stała w Lubuskiem pod znakiem dwóch wydarzeń. Po pierwsze największej w historii naszego kraju powodzi. Bilans kataklizmu w całej Polsce to 56 ofiar śmiertelnych i straty materialne szacowane na około 12 mld złotych. W wyniku katastrofy dach nad głową utraciło 7.000 ludzi, a około 40 tys. straciło dorobek całego życia. Straty z tytułu zniszczenia majątku poniosło 9.000 firm. Woda zniszczyła lub uszkodziła 680.000 mieszkań, 843 szkoły, z których 100 uległo całkowitemu zniszczeniu, 4.000 mostów, w tym zerwanych ok. 45, 14.400 km dróg, 2000 km torów kolejowych, 613 km wałów przeciwpowodziowych i 665.835 ha ziemi, czyli ponad 2 proc. kraju. Drugie wydarzenie to powstanie województwa lubuskiego w obecnej formie. Stało się to 1 stycznia 1999 roku. Dodajmy, że wydarzenie to poprzedziła długa walka o powstanie Lubuskiego i słynna umowa paradyska mająca położyć kres wiecznym przepychankom północnej i południowej części regionu. I trzecie wydarzenie. Wizyta Jana Pawła II, który spotkał się z wiernymi na gorzowskich błoniach.

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa
Tomasz Gawałkiewicz Zapowiedź rewolucji na mapie Polski podrywa Lubuszan do walki o utrzymanie regionu. Umowa paradyska

Tymczasem w kraju trwa transformacja ustrojowej w Polsce zapoczątkowana w 1989 roku. 2 kwietnia 1997 roku Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową Konstytucję. Jej treść każdy Polak dostał w formie broszury. Wcześniej, w 1990 prezydentem RP zostaje Lech Wałęsa, pięć lat później Aleksander Kwaśniewski. W 1995 skreślamy także zera w portfelach, czyli denominacja złotego. Rok później do Polski przyjeżdża król muzyki pop Michael Jackson i daje koncert w Warszawie w ramach HIStory World Tour. W styczniu 1998 roku wybuchają kilkudniowe zamieszki w Słupsku, po meczu koszykówki Czarnych Słupsk z AZS Zagaz Koszalin. Bezpośrednią przyczyną była śmierć jednego z kibiców, 13-letniego Przemysława Czai oraz próba zatuszowania przez policję i prokuraturę jej okoliczności. W 1999 roku wstąpienie Polski do NATO.

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa
Tomasz Gawałkiewicz 1997 rok stoi pod znakiem walki z powodzią tysiąclecia

Wiele dzieje się za naszą zachodnią granicą. W 1990 raku następuje zjednoczenie Niemiec na mocy porozumienia zawartego podczas moskiewskiej konferencji dwa plus cztery. Układ ten podpisały obok NRD i RFN cztery dawne mocarstwa okupacyjne: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja i Związek Radziecki.

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa
Tomasz Gawałkiewicz 2 czerwca 1997 roku, podczas kolejnej pielgrzymki do ojczyzny, Jan Paweł II odwiedził Gorzów

W 1993 roku ratyfikowany zostaje Traktat z Maastricht i powstaje Unia Europejska, na dwa niepodległe kraje rozpada się Czechosłowacja.

Jednak na świecie nie jest spokojnie. W 1990 wybucha konflikt na Kaukazie, Irak uderza na Kuwejt. Rok później dochodzi do puczu moskiewskiego co ostatecznie doprowadza do rozpadu ZSRR. Rozpoczynają się niepokoje w bałkańskim tyglu, wybuchają wojny secesyjne dawnych republik w Jugosławii, które trwały aż do 2001.

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa
Tomasz Gawałkiewicz Jednostki Północnej Grupy Wojsk Radzieckich pożegnaliśmy bez żalu

Amerykanie wchodzą do gry na Bliskim Wschodzie, rozpoczyna się operacja Pustynna Burza. W 1994 wybucha pierwsza wojna w Czeczenii.

Za oceanem wybuchają zamieszki na tle rasowym w Los Angeles w 1992, a w 1993 pierwszy zamach na World Trade Center. Po kolejnych dwóch latach zamach terrorystyczny w Oklahoma City. W 1999 masakra w Columbine High School, jeden z najbardziej krwawych zamachów dokonanych na terenie placówki oświatowej w historii.

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa
Tomasz Gawałkiewicz Lubuskie „patrolowaliśmy” również z powietrza...

W 1994 kończy się polityka apartheidu i Nelson Mandela zostaje wybrany pierwszym czarnoskórym prezydentem Republiki Południowej Afryki; wybuchła pierwsza wojna w Czeczenii oraz wojna domowa w Rwandzie pomiędzy plemionami Tutsi i Hutu.
Mamy kilka spektakularnych pogrzebów. W 1991 roku umiera Freddy Mercury. Trzy lata później podczas wyścigu o Grand Prix San Marino ginie brazylijski kierowca Formuły 1 Ayrton Senna. W 1994 umiera lider kultowej Nirvany Kurt Cobain i niezniszczalny dyktator Korei Północnej Kim Ir Sen, którego zastępuje syn Kim Dzong Il. W 1995 ginie w zamachu premier Izraela Icchak Rabin. Jednak o tej śmierci mówiło się najwięcej - w wypadku samochodowym w 1997 roku w Paryżu zginęła księżna Diana – księżna Walii.

Lata 90. Nowa Polska i całkiem nowa Europa
Tomasz Gawałkiewicz Prawdziwa rewolucja za naszą granicą zachodnią. Dwa państwa niemieckie się jednoczą, mur berliński staje się już tylko wspomnieniem zimnej wojny

To obfitująca w wydarzenia dekada. W 1994 otwarty został Eurotunel łączący Francję i Wielką Brytanię, a dwa lata później urodziła się owca Dolly, pierwszy sklonowany ssak. Na koncert Jeana Michela Jarre’a przybywa... 3,5 miliona ludzi...

Dariusz Chajewski

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.