Pan Beuchelt mosty na Odrze nam zbudował. Ale nie wszystkie
Zwodzony most w Nowej Soli to najcenniejszy lubuski zabytek techniki. I najefektowniejszy. Przeprawą w Stanach interesują się nie tylko miłośnicy kolejnictwa. Także ci od fortyfikacji
Postanowiliśmy „odwiedzić” odrzańskie mosty w okolicy Nowej Soli. Przede wszystkim dlatego, że każdy z nich opowiada ciekawą historię. A byliśmy przekonani, że łącznikiem tych konstrukcji jest zielonogórska firma Beuchelt. Do momentu odwiedzin nowosolskiego muzeum. Jak wytłumaczył nam jego dyrektor, historyk Tomasz Andrzejewski, dokumenty, do których dotarł, dowodzą, że most jest dziełem innej firmy.
Tak, czy inaczej warto mu się przyjrzeć. Pierwsze informacje na temat przeprawy w tym miejscu pojawiły się w połowie XVIII wieku. Był to drewniany most o długości około 90 metrów. Został przebudowany na początku XIX w. Kolejną przeprawę oddano do użytku w 1896 r. Była to konstrukcja drewniana, wieloprzęsłowa. By przerobić ją pod koniec XIX stulecia. Nie służyła długo, port się rozwijał. I powstała znana nam już konstrukcja oddana do użytku w roku 1927 r. W lutym 1945 wycofujące się z miasta jednostki niemieckie uszkodziły most i przez lata funkcjonowała drewniana kładka. Przeprawę odremontowano w latach 1954-1956, kiedy to zmodernizowano układ napędowy zastępując ten ręczny - elektrycznym. Konstrukcję mostu stanowią dwa dźwigary stalowe o rozpiętości 12,6 metra, z jazdą dołem. Między dźwigarami znajdują się jezdnie, a po zewnętrznych stronach – chodniki dla pieszych. Na przyczółkach zamontowana została konstrukcja stalowa umożliwiająca podnoszenie.
W latach 1876 - 1926 firma Beuchelt wybudowała 94 mosty na Odrze i jej dopływach
Teraz pora na nasz ulubiony most, ten w Stanach, a raczej łączący tę miejscowość z Bobrownikami. Cytując fachowców „jest to jednotorowy most z przęsłami ze stalowych kratownic o długości 642 metrów i przęsłem nurtowym długości 100,01 m”. Jednak to przeprawa niezwykła, gdyż była jednocześnie taką kolejową fortecą. Na obu jej końcach umieszczono po dwa zespoły ceglanych strażnic – blokhauzów w formie neogotyckich wież. Połączone były 12-metrowymi poternami i dysponowały własnymi ujęciami wody. 3 lutego 1945 środkowe przęsło mostu zostało wysadzone przez cofające się wojska niemieckie. Po wojnie most został odbudowany w 1955 roku. Część nadziemną strażnic po wschodniej stronie mostu rozebrano. Przeprawa funkcjonowała do połowy lat 90... Dziś to ulubione miejsce „polowań” złomiarzy. Co niestety widać.
I najładniejszy most. Niestety jego urodę możemy podziwiać tylko na starych fotografiach. Aby zapewnić komunikację między Siedliskiem a Bytomiem Odrzańskim pierwszy stały drewniany most przez rzekę zbudowano w latach 1609 - 1611. U progu XX wieku władze Bytomia, wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców, sfinansowały budowę staloweggo mostu Beuchelta. Kosztował 575 tys. marek, a do użytku został on oddany w lipcu 1907 r. Przetrwał do lutego 1945 r. Mimo kilku podejść na odbudowę się nie zdecydowano. Ale na jego przyczółkach umieszczono odrzańskie... molo.
I mamy jeszcze główny nowosolski drogowy most odrzański. W roku 1870 rząd pruski wydał zgodę na budowę przeprawy. Realizacją inwestycji zajęła się spółka akcyjna, której akcjonariuszami byli m.in. mieszkańcy Nowej Soli. W niecały rok, w styczniu 1871, most oddano do użytku organizując przy tej okazji wielki festyn. Była to budowla drewniana o długości 190 metrów i szerokości 9 metrów. Filary mostu były zabezpieczone drewnianymi „łamaczami lodu”. Jednostki żaglowe i parowce mogły przepływać pod mostem bez składania masztów i kominów, ponieważ był on wyposażony w ruchome przęsło. W połowie lat 20. XX wieku stwierdzono, że konieczne jest przeprowadzenie kapitalnego remontu przeprawy ale okazało się to nieopłacalne. Nowa powstała jakieś 80 metrów powyżej starej i jej budowę ukończono w roku 1932.
Nowy most miał długość 306 metrów i nośność ok. 25 ton, całkowity koszt jego budowy wyniósł ok. 1,7 miliona marek. Przejazd był płatny (do roku 1940). 10 lutego 1945 roku wycofujące się wojska niemieckie wysadziły główne przęsło konstrukcji. Most odbudowano dopiero w roku 1955...